भारतको समग्र निर्यात (व्यापार र सेवा) गत वर्षको सोही अवधिको तुलनामा ३४.५० प्रतिशतले बढेर आर्थिक वर्ष २०२२ मा अहिलेसम्मकै उच्च ६६९.६५ बिलियन पुगेको वाणिज्य मन्त्रालयले जनाएको छ।मार्चमा मात्रै भारतको निर्यात गत वर्षको सोही अवधिको तुलनामा १५.५१ प्रतिशतले बढेर ६४.७५ अर्ब डलर पुगेको छ। मार्च २०२२ को लागि व्यापारिक वस्तु निर्यात बढेर ४२.२२ बिलियन पुगेको छ जुन वार्षिक आधारमा १९.७६५ ले उच्च भएको आधिकारिक तथ्याङ्कले देखाएको छ। पहिलो पटक भारतले आर्थिक वर्ष २०७६÷ ०७७ मा २५० अर्ब डलर सेवा निर्यातको लक्ष्य हासिल गरेको छ । गत आर्थिक वर्षको तुलनामा देशको सेवा निर्यात २१ दशमलव ३१ प्रतिशतले बढेको वाणिज्य मन्त्रालयले जनाएको छ ।

मन्त्रालयको तथ्याङ्कले मार्च २०२२ मा सेवा निर्यातको अनुमानित मूल्य २२.५२ बिलियन रहेको देखाएको छ । मार्च २०२१ को तुलनामा ८.३१५ को सकारात्मक वृद्धि भएको इन्डिया न्यूज नेटवर्कले जनाएको छ । साथै “मार्च २०२२ मा गैर–पेट्रोलियम र गैर–रत्न र आभूषण निर्यात ३०.६७ बिलियन थियो जुन मार्च २०२१ मा २८.०३ बिलियनको गैर–पेट्रोलियम र गैर–रत्न र आभूषण निर्यातको तुलनामा ९.४५ को सकारात्मक वृद्धि र ८०.९०५ मा सकारात्मक वृद्धि भएको छ। गैर–पेट्रोलियम र गैर–रत्न र आभूषण निर्यात मार्च २०२० मा १६.९५ बिलियन रहेको केन्द्रीय वाणिज्य र उद्योग मन्त्रालयले जनाएको छ ।

त्यस्तै, मार्च २०२२ मा भारतको व्यापारिक आयात गत वर्षको तुलनामा २४.२१ प्रतिशतले बढेर ४८.९० अर्ब डलरबाट ६०.७४ बिलियन डलर पुगेको छ। गैर–पेट्रोलियम गैर–रत्न र आभूषण (सुन चाँदी र बहुमूल्य धातुहरू) आयात मार्च २०२२ मा ३७.३५ बिलियन थियो जुन मार्च २०२१ मा गैर–पेट्रोलियम गैर–रत्न र आभूषण आयातको तुलनामा ३५.४४५ सकारात्मक वृद्धि भएको थियो र मार्च २०२१ मा २७.५८ बिलियन थियो। मार्च २०२० मा १८.७० बिलियनको गैर–पेट्रोलियम गैर–रत्न र गहना आयातमा ९९.७७५ को सकारात्मक वृद्धि भएको थियो ।

व्यापार घाटा वार्षिक आधारमा ३५.७२ प्रतिशतले फराकिलो भएर सन् २०२१ को समान अवधिमा १३.६४ बिलियन डलरबाट सन् २०२२ मार्चमा १८.५१ बिलियन डलर पुगेको छ। गैर–तेल निर्यात र गैर–तेल गैर–सुन आयात दुवैले आफ्नो आर्थिक वर्ष २०२२ मार्च २०२२ मा उच्च रेकर्ड गर्यो। यद्यपि गैर–तेल निर्यातको वृद्धिको गतिले मार्च २०२२ मा आर्थिक वर्ष २०२२ को न्यून ८.९५ पुग्यो जबकि गैर–तेल गैर–सुन घटेको आधारमा वार्षिक सर्तहरूमा आयात ७६.१५ ले बढेको छ।

पेट्रोलियम उत्पादन, कोइला र इलेक्ट्रोनिक सामानहरूद्वारा संचालित, रुस–युक्रेन द्वन्द्वपछि वस्तुको मूल्यमा भएको वृद्धिका कारण सन् २०२१ को मार्चमा ५।१ बिलियन डलरबाट सन् २०२२ मा गैर–सुन व्यापार घाटा धेरै गुणा फराकिलो गरी १७.५ बिलियन डलर पुगेको छ।

पूर्ण आर्थिक वर्षको सन्दर्भमा तथ्याङ्कले भारतको आर्थिक वर्ष २२ व्यापारिक निर्यात ४१९.६५ बिलियन भएको देखाएको छ जुन अघिल्लो आर्थिक वर्षमा रिपोर्ट गरिएको २९१.८१ बिलियनको तुलनामा वार्षिक आधारमा ४३.८१५ बढी हो। साथै तथ्याङ्कले गत वर्षको तुलनामा गत वर्षको तुलनामा ५५.१३ प्रतिशतले बढेर ३९४.४४ अर्ब डलर रहेको तथ्यांकले देखाएको छ ।

गत आर्थिक वर्षको १०२ अर्ब ६३ करोड डलरको तुलनामा आर्थिक वर्ष २०७२ को व्यापार घाटा वार्षिक आधारमा ८७.३२ प्रतिशतले बढेर १९२.२४ अर्ब डलर पुगेको छ ।नयाँ दिल्लीमा एक पत्रकार सम्मेलनलाई सम्बोधन गर्दै केन्द्रीय वाणिज्य तथा उद्योग मन्त्री पियुष गोयलले कोभिड–१९ महामारी र युरोपमा हालैका भूराजनीतिक घटनाक्रमका कारण विश्वभरको अर्थतन्त्रमा आएको मन्दीको बाबजुद भारतले निर्यात उच्च हासिल गरेको बताएका हुन्।

कोभिड महामारीका कारण पर्यटन, उड्डयन, र आतिथ्य उद्योग जस्ता सेवाहरू गम्भीर रूपमा प्रभावित भए तापनि सेवा क्षेत्रले सर्वकालीन उच्च हासिल गरेको छ मन्त्री पियुष गोयलको तर्क छ । प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीको दूरदर्शी नेतृत्वले भारतलाई निर्यात केन्द्रित अर्थतन्त्रमा परिणत गर्ने भएकाले भारतले ६५० अर्ब अमेरिकी डलरको समग्र निर्यात लक्ष्य नाघ्न सफल भएको मन्त्री पियुष गोयलले बताएका छन ।

मन्त्री पियुष गोयलले भने,यदि हामीले भारतलाई विकसित राष्ट्र बनाउनु छ भने, हामीले हाम्रो अन्तर्राष्ट्रिय संलग्नता बढाउनु पर्छ। सरकारले यस उद्देश्यका लागि यूएई र अष्ट्रेलियासँग महत्त्वपूर्ण व्यापार सम्झौताहरू गरेको छ, उनले भने, थप एफटीए र व्यापक व्यापार सम्झौताहरू छन्। सरकारको सम्पूर्ण दृष्टिकोणबाट सुरु गर्दै, आज सम्पूर्ण राष्ट्रले भारतलाई अन्तर्राष्ट्रिय स्तरमा एक विश्वसनीय साझेदारको रूपमा उभर्न, विश्वलाई गुणस्तरीय वस्तु र सेवाहरू प्रदान गर्ने अर्थतन्त्रमा परिणत गर्न आफूलाई समर्पित गरेको मन्त्री पियुष गोयलको भनाइ छ।

भारत अब अन्तर्राष्ट्रिय गठबन्धन अर्थतन्त्र भएको र विश्व आज हाम्रो बजार भएको केन्द्रीय वाणिज्य तथा उद्योग मन्त्री पियुष गोयल बताएका छन् ।